نافعالی و بی تفاوتی: هیچ کاری انجام ندادن

نافعالی و بی تفاوتی: هیچ کاری انجام ندادن

اعضای یک گروه تحلیل رفتار متقابل دورتادور اتاقی نشسته اند. رهبر گروه می گوید: «بیایید یک یک به نوبت بگوییم که در مورد جلسه امروز چه چیزی را می پسندیم و از چه چیزی خوشمان نمی آید. اگر نمی خواهید در این امر شرکت کنید کافیست بگویید: نفر بعد».

تمرین شروع می شود. افراد گروه تایید و یا خشم خود را بیان می کنند. یکی دو نفر هم میگویند «نفر بعد».

سپس نوبت به نورمن میرسد. سکوتی پیش می آید. همه منتظر می شوند که نورمن چیزی بگوید ولی او ساکت است. او بی حرکت و ساکت نشسته است و به جایی خیره مانده است. از آنجایی که به نظر می آید نمی خواهد هیچ تأیید یا خشمی را بیان کند، شخصی که در کنار او نشسته است منتظر است بشنود «نفر بعد». ولی نورمن حتی این کار را هم انجام نمی دهد. او طوری نشسته است که گویی لال است. 

نورمن رفتار نافعال و بی تفاوت هیچ کاری انجام ندادن را از خود نشان می دهد. به جای اینکه از انرژی خود برای حل مسئله بهره جوید از آن برای جلوگیری از انجام هر عملی استفاده می کند. شخصی که این رفتار نافعال و بی تفاوت را بروز می دهد احساس ناراحتی می کند و در می یابد که قادر به فکر کردن نیست. او توانایی خود را برای انجام هرکاری در مورد یک وضعیت خاص نادیده می گیرد.

سازگاری پیش از حد

امی بعد از یک روز پر کار به خانه بر می گردد. شوهر او برایان نشسته است و روزنامه می خواند. امی که به آن سوی او در آشپزخانه می نگرد. کوهی از ظرفهای نشسته را در کنار ظرفشویی می بیند.

برایان می گوید « سلام، امیدوارم روز خوبی داشته ای. الآن درست وقت چای خوردن است، مگه نه؟» امی در حالی که کت خود را در می آورد، مستقیما به سوی آشپزخانه می رود. او همه ظرفها را می شوید و به سراغ چای می رود.

برایان و امی هیچکدام متوجه نیستند که برایان از امی نخواسته است که ظرفها را بشوید و یا چای درست کند و حتی امی نپرسیده که آیا او این را می خواهد یا نه. امی حتی به فکرش هم خطور نکرده است که آیا خودش میخواهد ظرفها را بشوید و اینکه بهتر بود که برایان خودش این کار را می کرد.

رفتار نافعال و بی تفاوت امی “سازگاری بیش از حد” نامیده می شود. وقتی کسی بیش از حد سازگاری می کند، او با آنچه که در حالت نفسانی کودک خود می پندارد که خواسته های دیگران است سازگاری می کند. او این کار را بدون اینکه از آنها بپرسد خواسته واقعی شان چیست و یا اینکه خواسته های خودش چه هستند انجام میدهد. شخصی که در حالت سازگاری بیش از حد قرار دارد، برخلاف شخصی که هیچ کاری انجام نمی دهد در طی رفتار نافعال و بی تفاوت، از نظر خودش دارد فکر می کند. در حالی که فکر کردن او در واقع از یک آلودگی ناشی می شود.

شخصی که بیش از حد سازگاری می کند، اغلب از دیدگاه دیگران شخصی سودمند، سازگار و مهربان به نظر می آید. بنابراین سازگاری بیش از حد بسیاری از اوقات نوازشهای زیادی را به همراه دارد. به خاطر این پذیرش اجتماعی و از آنجایی که شخص ظاهرا به نظر می رسد که در حال فکر کردن است، سازگاری بیش از حد را از همه رفتارهای نافعال و بی تفاوت مشکل تر می توان ردیابی نمود.

شخصی که بیش از حد سازگاری می کند توانایی خود را برای اینکه بر اساس خواسته ها و اختیارهای خودش عمل کند نادیده می گیرد و در عوض براساس آنچه که خواسته های دیگران می انگارد عمل می کند.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…