کسب و کارهای زنانه – آیا این جداسازی به سود زنان شاغل است؟

امروزه شاهد اصرار عجیبی از طرف برخی از افراد هستیم تا نشان دهد که کسب و کارهای زنانه روز به روز موفق تر می شوند و می توانند مرز محکمی بین مشاغل مردانه و زنانه ایجاد کنند. اما به نظر می‌رسد که پشت این اصرار نوعی احساسات پنهان شده که ممکن است ناشی از نادیده گرفتن زنان در جوامع مختلف یا فشار زندگی روی آنها باشد. در هر صورت واقعیت جامعه به شکلی است که نمی توانیم از ظرفیت زنان به عنوان کارآفرین یا زنان شاغل چشم پوشی کنیم.

بنابراین در اینجا تصمیم داریم که به بررسی کسب و کارهای زنانه بپردازیم و ببینیم که آیا جداسازی مشاغل برای زنان نسبت به مردان مزیت بیشتری دارد یا خیر.

کسب و کارهای زنانه باعث استقلال خانم ها می شوند

اولین امتیازی که نسبت به مشاغل زنانه وجود دارد این است که باعث استقلال آنها می شود و به نوعی به کمک آن می توانند در برابر مردان و جوامع مرد سالار قد علم کنند. اگرچه بیشتر جوامع مدرن امروزی به این نتیجه رسیده اند که مرد و زن برای زندگی مکمل یکدیگر هستند و حضور آنها در کنار یکدیگر ضروری است، اما هنوز هم این قوانین در برخی از کشورها نادیده گرفته می شود و به همین دلیل راه اندازی کسب و کارهای زنانه فرصت خوبی در اختیار آن‌ها می‌گذارد.

نکته ای که باید نسبت به استقلال خانمها در نظر گرفته شود این است که این موضوع برای زنان متاهل ممکن است چالش برانگیز شود و زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل شاید این جور افراد بهتر باشد که روی مشاغل خانگی متمرکز شوند تا هم نقش مادر و هم نقش یک زن شاغل را ایفا کنند.

فقط در برخی موارد خاص امکان پذیر است

واقعیتی که نسبت به زنان شاغل وجود دارد این است که ایزوله کردن این محیط برای مردان تقریباً سخت است و تنها در برخی موارد خاص امکان پذیر است. به عنوان مثال، شما به راحتی می توانید ورود مردان به آرایشگاه زنانه یا فروش لباس زنانه را ممنوع کنید. اما این شیوه در مورد کسب و کارهای مدرن یا حرفه ای که بین مردان و زنان مشترک است تقریباً غیر ممکن است و چالش برانگیز خواهد شد.

پس اگر به فکر راه اندازی کسب و کارهای زنانه هستید باید تا جایی که می توانید از بحث ایزوله کردن آن به یک محیط زنانه چشم‌پوشی کنید. حتی اگر نگاه تعصبی به مردان دارید و اصطلاحاً چشم دیدن آنها را ندارید، باز هم برای ادامه فعالیت حرفه‌ای خود باید با آنها در ارتباط باشید. حالا ممکن است این ارتباط به صورت کاری و حرفه‌ای باشد یا به عنوان مشتری از محصولات و خدمات شما استفاده کنند.

در برخی جوامع به حاشیه می روند

نگاه جوامع مختلف به زنان متفاوت است و هنوز هم در بسیاری از کشورها نگاه سنتی به آنها حاکم است. این یعنی به هر اندازه که کسب و کارهای زنانه منجر به استقلال آنها شود اما باز هم از طرف جامعه پذیرفته نمی شوند. بنابراین طبیعی است که به مرور زمان شرایط جامعه آنها را تحت فشار قرار داده و ممکن است نوعی دوقطبی به وجود بیاید که منجر به حاشیه راندن مشاغل زنانه شود.

در اینگونه موارد تمرکز بیش از حد روی راه اندازی کسب و کارهای زنانه نتیجه مثبتی به دنبال ندارد. کارآفرینان زن و افراد فعال در حوزه حمایت از زنان در این جوامع باید بیشتر روی تعامل با مردان و استفاده از ظرفیت مردانه متمرکز شوند. در واقع کمک گرفتن از مردان در اینجا فرصت خوبی برای فرار کردن از چالش‌ها و حاشیه های احتمالی است و از طرف دیگر به زنان هم کمک می کند تا به مرور زمان هویت شغلی خود را پیدا کنند.

تعداد مشتریان محدود و خاصی دارند

بله حقیقتاً این یکی از سخت ترین چالش هایی است که مشاغل زنانه و خانم‌های شاغل با آن مواجه خواهند شد. اگر مثال قبلی مربوط به آرایشگاه زنانه را در نظر بگیریم به راحتی درک می کنیم که تعداد مشتریان این شغل ها محدود بوده و فقط می‌توانند از زنان همجنس خود استفاده کنند. با توجه به این که جمعیت مردان نزدیک به ۵۰ درصد از جمعیت دنیا را به خود اختصاص می‌دهد عملاً با این کار بخش مهمی از مشتریان بالقوه خود را از دست می دهند.

بنابراین کسانی که به عنوان یک کارآفرین زن به فکر ایزوله کردن محیط کاری و خود برای زنان هستند باید به این موضوع توجه کنند. این که شما محیط کاری خود را صرفاً به یک محیط زنانه تبدیل کنید مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند اما اگر در بحث تبلیغات و بازاریابی روی این موضوع متمرکز شوید مطمئناً مشتریان زیادی از دست خواهید داد. به همین دلیل کسب و کارهای زنانه بهتر است که فکر ایزوله کردن شغل خود را صرفاً برای زنان از سر بیرون کنند.

مرزهای زنانه و مردانه بیش از پیش دیده می شوند

به طور ذاتی همیشه بین زنان و مردان مرز های مختلفی تشکیل شده که برخی از آنها جنبه مذهبی و برخی هم جنبه فرهنگی دارد. این یکی از واقعیت های جوامع مختلف است و نمی توانیم به همین راحتی آنها را نادیده بگیریم. حتی ما اگر به فکر راه اندازی کسب و کارهای زنانه باشیم باز هم باید این واقعیت را بپذیریم که مردان می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند و به عنوان بخشی از استراتژی ما باشد.

یکی از نکات منفی که ایزوله کردن محیط کاری زنانه به دنبال دارد این است که بین مردان و زنان مرزهای جدیدی به وجود می آید. در واقع علاوه بر مرزهای قدیمی و فرهنگی که قبلاً وجود داشت، نوعی مرز فرضی دیگری هم به وجود می آورد که می تواند در نهایت منجر به محدودیت کسب و کار شما شود. پس عملاً به نظر می‌رسد که ایجاد این مرز هم از لحاظ فرهنگی و هم از لحاظ تجاری نتیجه مثبتی برای مشاغل زنانه به دنبال ندارد.

نیروی کار ارزان برای کسب و کارهای زنانه

یکی از امتیازات جالب توجهی که تمرکز روی محیط کاری زنانه نصیب کارآفرینان زن می کند این است که نیروی کار ارزان در اختیار دارند. در اغلب کشورهای دنیا آمار بیکاری زنان نسبت به مردان بیشتر است. این موضوع باعث شده که زنان بیکار از هر فرصتی برای شاغل شدن استفاده کنند و امکان انجام انواع مشاغل خانگی یا مشاغل مرتبط با زنان را دارند.

تمرکز روی کسب و کارهای زنانه و ایزوله کردن این محیط می‌تواند بسیاری از نیروهای کاری بالقوه را به میدان بیاورد. این رقابت پنهان باعث می شود که نیروی کار ارزان و بعضاً با قیمت بسیار پایین تری نسبت به مردان برای شما شکل بگیرد و از ظرفیت آنها به بهترین شکل ممکن استفاده کنید. البته باید قبول کنیم که ممکن است آموزش این افراد برای شما هزینه داشته باشد یا حتی تمایلی به آموزش جدید نداشته باشند.

قابلیت تبدیل به مشاغل خانگی

گاهی برای یک کارآفرین زن تبدیل کردن حرفه خود به یک شغل خانگی راهکار ایده عالی است تا هزینه های کلی را به حداقل برساند. در واقع این افراد ترجیح می دهند که به جای ایجاد یک فضای ایزوله برای زنان، از ظرفیت آنها در همان محل سکونت و اقامت خود استفاده کنند و از این طریق حساسیت ها را کمتر کنند. بنابراین عملا می توانند روی زنانه بودن شغل خود تاکید داشته باشند و از طرف دیگر نیروی کار ارزانی هم در اختیار داشته باشند.

نکته منفی که در این مورد برای کسب و کارهای زنانه وجود دارد این است که محیط خانه برای زنان با دردسر بیشتری همراه است اگر متاهل باشند کار هم پیچیده تر می شود. در اینگونه موارد تمرکز کامل برای زنان سخت می‌شود و این می‌تواند آمار تولید و بازدهی نیروی شما را به حداقل برساند. با این تفاسیر باید برای چنین شرایطی برنامه‌ریزی داشته باشید و نیروهای جایگزین کافی در اختیار داشته باشید.

محدودیت در فعالیت زنان متاهل

یکی از بزرگترین مشکلاتی که کارآفرینان زن دارند این است که استفاده از ظرفیت زنان متاهل برای کسب و کارهای زنانه بسیار سخت است. به هر حال نمی توان از ظرفیت این طیف از جامعه در تولید یا راه اندازی کسب و کار چشم پوشی کرد. اما واقعیتی که در مورد آنها وجود دارد این است که برای شاغل شدن یا حتی با استفاده از مشاغل خانگی محدودیت هایی دارد که ممکن است به روند کسب و کار شما لطمه بزند.

در اینجا توصیه می شود که نهایت تلاش خود را روی خانم‌ها و دختران مجرد قرار دهید و در صورت نیاز به زنان متاهل به شکلی برنامه‌ریزی کنید که کمترین وابستگی به آنها داشته باشید. اگرچه این موضوع می‌تواند بخشی از نیروی کار ارزان شما را از بین ببرد اما باز هم فرصت استفاده از این ظرفیت را از دست نداده اید.

جمع بندی

راه اندازی کسب و کارهای زنانه فرصت خوبی برای کارآفرینان زن است تا از ظرفیت نیروی کار ارزان به بهترین شکل ممکن استفاده کنند و نادیده گرفته شدن زنان در جامعه را جبران کنند. البته باید قبول کنیم که محدودیت‌هایی برای فعالیت آنها وجود دارد و ممکن است مرزهای جدیدی در روابط مردان و زنان به وجود بیاید. با این وجود کارآفرینان زن می‌توانند روی همکاری با مردان و استفاده از ظرفیت آنها متمرکز شوند و در کنار آن به زنان هم به عنوان نیروی کار نگاه کنند.