حذف یا بیرون راندن در آسیب شناسی رفتاری

حذف یا بیرون راندن

برن خاطرنشان کرده است که گاهی اوقات، شخصی یک یا بیش از یکی از حالات نفسانی خود را مسدود می کند و از خود می راند، او این حالت را حذف یا بیرون راندن نامید.

نمودار زیر امکان مختلف برای بیرون راندن یکی از حالات نفسانی را نشان می دهد. در این نمودار ما حالت نفسانی حذف شده را با علامتی خاص نشان داده ایم.

افرادی که «والد» را از خود می رانند، بدون قواعد از پیش تعیین شده در مورد دنیا عمل می کنند. در عوض آنها در هر وضعیت، قواعد تازه ای برای خود ایجاد می کنند. آنها بخوبی می توانند از قدرت شیر پروفسور کوچولوی خود استفاده کنند تا حس کنند در اطرافشان چه میگذرد. اغلب این افراد شارلاتان هستند و ممکن است از سیاستمداران طراز اول، مدیران اجرایی موفق و یا از سردمداران مافیا باشند.

الف – کودک حذف شده                         ب – بالغ حذف شده                       ج – والد حذف شده

حذف و بیرون راندن

اگر من بالغ را حذف کنم و از خود بیرون برانم، دریچه ی توانمندی رشد خودم را برای واقعیت سنجی می بندم و به جای آن فقط گفتگوی بین «کودک» و «والد» درون را می شنوم، در نتیجه، رفتار، احساسها و افکار من این نزاع و برخورد دائمی را منعکس می کند. از آنجاییه که من از قدرت کامل «بالغ» خود برای واقعیت سنجی استفاده کنم افکار و رفتار من ممکن است حتی عجیب و غریب شود و احتمال دارد که مرا روان پریش تشخیص دهند.

کسی که «کودک» درون را حذف کند و از خود بیرون راند، در را بر روی محفوظات خاطرات دوران کودکی خود می بندد. اگر از او بپرسیم «کودکی شما چگونه بود؟» او جواب خواهد داد. «من نمیدانم، هیچ چیز از آن دوران بیاد نمی آورم.»

وقتی که ما به عنوان افراد بزرگسال احساسهای خود را بیان می کنیم، اغلب در حالت نفسانی «کودک» خود قرار داریم. بنابراین شخصی که کودک، حذف شده ای دارد اغلب سرد، منطقی و خشک به نظر می رسد.

اگر دو تا از سه حالت نفسانی حذف شوند آن حالت نفسانی که فعال است، دایمی یا حذف کننده نامیده میشود، ما آن را در نمودار با دایره ای با خط تیره تر نشان داده ایم. نمودار زیر این سه وضعیت ممکن را نشان داده است.

شخصی که در وضعیت «والد» دائمی بسر می برد، با دنیای اطراف خود صرفا از طریق یکسری قواعد «والدی» که در اختیار دارد تماس حاصل می نماید. اگر از او بپرسیم: به نظر شما این طرح را چطور می توان توسعه داد؟ ممکن است پاسخ دهد «خوب فکر می کنم این است. آنرا همین طور ادامه دهید، نظر من اینه» و اگر از او بپرسیم، چه احساسی داری؟ پاسخش ممکن است چنین باشد «در چنین شرایطی، باید آرامش را حفظ کرد، اینطور نیست؟»

بر طبق نظریات برن، شخصی که «بالغ» دایمی دارد، قادر نیست در شادیها شرکت کند. در عوض، او صرفا مانند یک طراح، گرد آورنده اطلاعات و یا یک کامپیوتر عمل می نماید.

کسی که در «کودک» دایم بسر می برد در تمام اوقات طوری فکر، احساس و رفتار می کند گویی هنوز در دوران کودکی بسر می برد و زمان که با مشکلی روبرو می گردد، با بالا بردن سطح احساس با آن مقابله می نماید. چنین شخصی در را به روی واقعیت سنجی افراد بزرگسال و همچنین قواعد «والدی» می بندد. در نظر دیگران این شخص احتمالا «نابالغ» یا «هیستریک» (با کنشهای عصبی) جلوه می کند.

     الف – والد دائم(حذف کننده)                  ب – بالغ دائم(حذف کننده)              ج – کودک دائم (حذف کننده)

نمودار حالات نفسانی دائم (حذف کننده)

حذف و بیرون راندن هر یک از حالات نفسانی به تمامی صورت نمی گیرد. در عوض به صورت خاصی در شرایط ویژه ای اتفاق می افتد. به عنوان مثال زمانی که از کسی صحبت میکنیم که «کودک» خود را حذف کرده و بیرون رانده است در واقع منظور ما اینست که او به ندرت در حالت نفسانی «کودک» خود قرار میگیرد، مگر این که در وضعیت خاصی باشد.

وجود حالت نفسانی «کودک» برای فعالیت افراد ضروری است، همچنانکه بدون حالت نفسانی «بالغ» نمی توان خارج از مراکز روانی، فعال بود و همچنین نمی توان بدون داشتن حالت نفسانی «والد» سازگاری اجتماعی مؤثری داشت.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…