بازدارنده ها و مجوزها در تحلیل رفتار متقابل

بازدارنده ها و مجوزها در تحلیل رفتار متقابل

مادری را با نوزادش که تازه به دنیا آمده در نظر بگیرید. همانطور که او از کودکش مراقبت به عمل می آورد، ممکن است پیامهایی را از حالت نفسانی «والد» خود باز نوازی کند. مانند این که: «بچه ها نیاز به حمایت دارند و نیاز آنها مهمتر است.» خیلی از اوقات هم او می تواند در حالت نفسانی «بالغ» خود باشد و روشهای مراقبت از کودکان را که در کتابها خوانده است به کار بندد. ولی در حالت نفسانی «کودک» او چه می گذرد؟

همچنانکه به عقب بر می گردد و دوران کودکی خود را به یاد می آورد. شاید احساس کند: «چقدر عالی! حالا بچه دیگری دارم و می توانم با او بازی کنم!» او ممکن است از تبادل نوازشهای جسمانی بین نوزاد و خودش لذت ببرد. درست همانطور که وقتی خودش نوزاد بود از نوازش دادن و نوازش گرفتن لذت می برد. نوزاد با دریافت پیامهای غیرکلامی او ممکن است نتیجه بگیرد: «مادر مرا می خواهد و دوست دارد به او نزدیک باشم.»

در زبان پیش نویس، ما می گوئیم که مادر به کودک خود مجوز می دهد. در اینجا، مجوز برای وجود داشتن و مجوز برای نزدیک بودن.

ولی کودک درون مادر شاید احساس کند: «این خطرناک است الان که این بچه بدنیا آمده، همه توجه ها را او خواهد گرفت. پس من کی باید توجه بگیرم؟ شاید توجه کافی برای همه وجود نداشته باشد.» زمانی که مادر احساسها و انگیزه های سانسور نشده دوران نوزادی خودش را بازنوازی می کند، ممکن است نسبت به این تازه وارد خشمگین و وحشت زده بشود، تا حدی که شاید در اعماق حالت نفسانی کودک بخواهد بچه را طرد کند و یا حتی بکشد.

احتمال دارد که او کوچکترین آگاهی از این احساسها نداشته باشه بخش آگاه خودش و از نظر هر ناظر بیرونی، او مادری دوستدار و مراقب است.

ولی نوزاد می داند. با آگاهی دقیق خود از نشانه های غیرکلامی، از خشم و وحشت مادر را در می یابد. او کم کم، بدون اینکه هنوز بتواند کلمات بهره گیرد، به این نتیجه می رسد: «مادر دوست ندارد به او نزدیک شوم. در واقع، او ترجیح می دهد که من اصلا نبودم.»

این پیامهای منفی که از حالت نفسانی «کودک» والدین می آیند نمونه هایی از بازدارنده ها هستند. در این مورد، بازدارنده ها «وجود نداشته باش» و «نزدیک نشو» هستند.

در بزرگسالی، هر یک از ما یک سری از این بازدارنده ها و مجوزها را با خود داریم که در محتوای حالت نفسانی «کودک» بایگانی شده اند. تصمیماتی را که ما در واکنش به این پیامها گرفته ایم پایه های اساسی پیش نویس زندگی ما هستند. کل مجموعه بازدارنده ها و مجوزها، به اضافه تصمیمهایی که کودک براساس آنها گرفته است، گاهی اوقات پیش نویس واقعی نامیده می شوند.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…