سازمان‌های سالم چه ویژگی‌هایی دارند؟

سازمان‌های سالم چه ویژگی‌هایی دارند؟

بررسی وضعیت سازمان‌های موفق و سالم نشان می‌دهد در این نوع سازمان‌ها اِعمال مدیریت اثربخش موجباتی را فراهم آورده است که؛

۱. هدف‌های سازمان برای اکثریت کارکنان آن روشن است و کلیۀ فعالیت‌ها در جهت حصول آن اهداف، انجام می‌پذیرد.

۲. کارکنان نسبت به سازمان احساس تعلق می‌کنند و علاقه‌مند به اعلام نظر خود در مورد مشکلات هستند؛ زیرا نسبت به حل مشکلات سازمان، خوشبین‌اند.

۳. مسایل در چارچوب امکانات موجود و به صورت فعال و در عین حال واقع‌بینانه، برطرف می‌گردد. کارکنان در جهت حل مشکلات به صورت غیررسمی و فارغ از عنوان و مقام رسمی با یکدیگر همکاری می‌کنند و درگیر این نیستند که ببینند مدیران سطح بالاتر، چگونه فکر می‌کنند. ضمناً در صورت لزوم، کارکنان حتی خواست‌ها و نظرهای رئیس سازمان را نیز مورد سوأل قرار می‌دهند.

۴. تصمیم‌گیری برای افزایش کارایی سازمان بر اساس عواملی از قبیل توانایی، احساس مسئولیت، وجود اطلاعات، حجم کار، زمان مناسب و تجزیه و تحلیل منطقی، صورت می‌گیرد.

۵. برنامه‌ریزی در سازمان براساس واقعیت‌ها و آینده‌نگری، عملکرد و برقراری نظم صورت می‌گیرد و در این مورد، روحیۀ همکاری کامل وجود دارد. به عبارت دیگر، قبول مسئولیت توسط مشارکت فعال کلیۀ اعضا، بخوبی مشاهده می‌شود.

۶. قضاوت و خواست‌های منطقی کارکنان سطوح پایین سازمان، مورد توجه و احترام است.

۷. نیازهای شخصی و روابط انسانی نیز از جمله مقوله‌ها و مسایلی هستند که مورد توجه مدیریت سازمان، قرار می‌گیرند.

۸. تشریک مساعی به صورت آزاد و داوطلبانه انجام می‌گیرد. کارکنان آماده برای قبول کمک هستند و برای ارایه کمک و همکاری مؤثر به طور سازنده و در جهت نیل به اهداف تعیین شده، تلاش می‌کنند.

۹. هرگاه بحرانی پیش آید و سازمان با خطر مواجه شود، کارکنان برای رفع بحران با یکدیگر متحد و متفق می‌شوند و خود را موظف به برطرف کردن آن می‌دانند.

۱۰. تضادها یا اختلاف‌ها در امر تصمیم‌گیری، مهم تلقی می‌شود و این تضادها به طور مؤثر با همکاران، مطرح می‌گردد. کارکنان آنچه را احساس می‌کنند، ابراز می‌دارند و از دیگران نیز توقع دارند همین کار را انجام دهند.

۱۱. یادگیری حین انجام دادن کار به مقدار زیادی براساس ارایۀ طریق، کوشش فرد یادگیرنده و راهنمایی و توصیۀ یاددهنده صورت می‌گیرد. کارکنان یکدیگر را به عنوان افرادی مستعد و توانا برای یادگیری و توسعه، می‌بینند.

۱۲. انتقاد گروهی در رابطه با پیشرفت کارها به طور عادی انجام می‌گیرد.

۱۳. صداقت در روابط کاملاً مشهود است، کارکنان نسبت به یکدیگر احساس احترام و تعلق دارند و خود را تنها حس نمی‌کنند.

۱۴. کارکنان کاملاً فعال هستند و براساس انتخاب و علاقۀ خود، در فعالیت‌ها مشارکت می‌کنند. حضور در سازمان برایشان مهم و لذت‌بخش است.

۱۵. مدیریت و رهبری به صورت انعطاف‌پذیر در سازمان اِعمال می‌شود و در مواقع لزوم نیز، مدیریت سازمان خود را با موقعیت‌ها و تغییرات محیط، تطبیق می‌دهد.

۱۶. حس اعتماد، آزادی و مسئولیت متقابل در بین همکاران زیاد است. افراد عموماً نسبت به آنچه که برای سازمان مهم یا بی‌اهمیت است، واقف هستند.

۱۷. خطرپذیری به عنوان یکی از شرایط توسعه و تغییر، مورد قبول مدیریت و کارکنان سازمان است.

۱۸. مدیریت سازمان معتقد است که افراد باید از اشتباهات گذشته یاد بگیرند و بدانند که چنین اشتباهاتی چه اثراتی در کارشان گذاشته است.

۱۹. عملکرد ضعیف در سازمان به فوریت تشخیص داده می‌شود و به طور دسته جمعی برای رفع آن، اقدامات لازم انجام می‌گیرد.

۲۰. ساختار سازمانی، خط‌مشی‌ها و دستورالعمل‌ها طوری تنظیم شده است که بتواند کارکنان را در به انجام رسانیدن وظایف محوله کمک کند و بقا و سلامت سازمان را در بلندمدت، تضمین کند. ضمناً در موارد لزوم، ساختار سازمانی، خط مشی‌ها و دستورالعمل‌ها به سرعت تغییر می‌کند تا سازمان بتواند خود را با شرایط محیطی، تطبیق دهد.

۲۱. در سازمان، علاوه بر نظم، تحرک سازنده وجود دارد و ابداعات و ابتکارات به مقدار زیادی مشهود است. روش‌های قدیمی اکثراً مورد سوأل قرار می‌گیرند و در صورت عدم کارایی، کنار گذاشته می‌شوند.

۲۲. مدیران به سرعت خود را با امکانات و تغییرات بازار و مشتریان محصولات و یا خدمات سازمان، تطبیق می‌دهند؛ زیرا کارکنان سازمان همواره مواظب این تغییرات هستند و با ابتکارات خود، آینده را پیش‌بینی می‌کنند.

۲۳. بین مسئولیت و اختیار افراد تعادل و توازن منطقی وجود دارد و امور سازمان به دلیل درگیر نبودن با بوروکراسی ناکارآمد، به سرعت انجام می‌شود.

(منبع: روان‌شناسی مدیریت تألیف دکتر محمود ساعتچی)