تئوری انرژی اریک برن

تئوری انرژی اریک برن

اریک برن در مورد زمانی که ما قدرت اجرایی و احساس خود واقعی را از یک حالت نفسانی به حالت نفسانی دیگری تغییر وضعیت میدهیم، توصیف تئوریکی ارائه میدهد.

برن، فرضیات فروید در مورد انرژی روانی یا نیروگذاری روانی را دنبال کرد. در نظر او این انرژی به سه حالت وجود دارد: محصور، غیر محصور و آزاد. اصطلاح «نیروگذاری روانی فعال و خلاق» به مجموعه انرژی غیر محصور به اضافه انرژی آزاد اطلاق می شود.

برای به تصویر در آوردن تفاوت بین این سه نوع انرژی، برن از استعاره« میمونی در درخت» استفاده می کند. وقتی که میمون در شاخه بالایی درخت نشسته است دارای انرژی پتانسیل یا بالقوه است، یعنی آن انرژی که هرگاه میمون به زمین بیفتد آزاد خواهد شد. این انرژی بالقوه با انرژی محصور مشابهت دارد.

اگر میمون از شاخه بیفتد، انرژی پتانسیل به شکل انرژی جنبشی آزاد میشود. این ماهیت انرژی غیر محصور را به تصویر در می آورد.

به هر حال، میمون یک موجود زنده است و به جای این که از شاخه بیفتد می تواند انتخاب کند که روی زمین بپرد. از نظر برن این استفاده انتخاب شده از انرژی، با انرژی آزاد شباهت دارد.

هر حالت نفسانی حصاری در اطراف خود دارد. انرژی آزاد به راحتی و سهولت می تواند از بین حصار یک حالت نفسانی به حالت نفسانی دیگر در جریان باشد. افزون بر این، هر یک از حالات نفسانی شامل مقدار مشخصی از انرژی می باشند که در این حصار قرار دارد. اگر این انرژی در زمان خاص خودش به کار گرفته نشود به انرژی محصور تبدیل می شود. هرگاه انرژی موجود در حالات نفسانی به کار گرفته شود، انرژی محصور به انرژی غیر محصور تبدیل می شود.

به عنوان مثال، وقتی که در محل کارم گفتگویی را آغاز می کنم، به صورتی فعال انرژی را که در حالت نفسانی «بالغ» خود دارم به کار می اندازم، انرژی موجود در آن حالت نفسانی غیر محصور است. با معطوف کردن توجه خودم به کاری که انجام می دهم، انرژی آزاد را نیز به حالت نفسانی «بالغ» خود می برم.

در طی مثال بالا، می توانستم از انرژی موجود حالت نفسانی «والد» مورد استفاده کنم. برای مثال، ممکن بود پیامها و قضاوتهای «والد» را در مورد این که آیا به اندازه کافی کار و تلاش می کنم یا نه، بازنوازی کنم. ولی این کار را انجام ندادم. انرژی موجود در حالت نفسانی «والد» من همچنان محصور باقی ماند. .

برن، بر این نظریه است که یک حالت نفسانی زمانی قدرت اجرایی را به دست خواهد گرفت که مجموعه انرژی غیر محصور و انرژی آزاد در یک زمان خاص از همه بیشتر باشد. (یعنی انرژی فعال). حالت نفسانی که به عنوان خود واقعی به تجربه در می آید همانی است که در یک زمان خاص دارای بیشترین مقدار انرژی آزاد می باشد.

در ابتدای گفتگویم در سر کار، من در حالت نفسانی «بالغ» خود قدرت اجرایی داشتم و همچنین «بالغ» خود را به عنوان خود واقعی تجربه می کردم. بنابراین ما می توانیم چنین برداشت کنیم که من بالاترین مقدار انرژی فعال و بالاترین مقدار انرژی آزاد را در حالت نفسانی «بالغ» خود داشتم.

زمانی که متوجه شدم دارم کسل می شوم. بخشی از انرژی آزاد خود را به حالت نفسانی «کودک» بردم و به این کار ادامه دادم تا جائی که آن حالت نفسانی انرژی آزاد بیشتری را نسبت به «بالغ» یا «والد» من در خود جای داد. در آن زمان من «کودک» خود را به عنوان خود واقعی تجربه کردم، ولی قدرت اجرایی را همچنان در «بالغ» خود حفظ کردم. این مسئله نشانگر این است که من بالاترین میزان انرژی فعال را در حالت نفسانی «بالغ» خود دارم.

اگر گفتگو به درازا می کشید، ممکن بود انرژی محصور موجود در «کودک» را هر چه بیشتر به انرژی غیر محصور تبدیل کنم، تا جائی  که نهایتا آن حالت نفسانی نسبت به «بالغ» انرژی فعال بیشتری داشته و قدرت اجرایی را به دست گیرد.

شما پی خواهید برد که امکان دارد یک شخص در زمانهایی انرژی فعال را در هر سه حالت نفسانی خود همزمان دارا باشد. ممکن است به عنوان مثال زمانی که با همکار خود اطلاعات فنی ردوبدل میکنی قدرت اجرایی را در «بالغ» خود حفظ کنم، در حالی که در همان حال بخشی از انرژی «والد» خود را به کار گیرم و به خاطر این که آن موضوع را خوب نفهیمده ام از درون خود را سرزنش کنم. در عین حال ممکن است بخشی از انرژی «کودک» را به حالت غیر محصور در آورم و احساس شرم کنم از این که نتوانستم خواسته ها و تقاضاهای «والد» را برآورده کنم.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…