اولین قانون ایجاد رابطه متقابل و مفهوم رابطه متقاطع
اولین قانون ایجاد رابطه متقابل
ویژگی یک رابطه متقابل مکمل، قابل پیش بینی بودن آن است. وقتی که ساعت را از شما پرسیدم، انتظار داشتم که با «بالغ» خود پاسخ دهید و شما هم این کار را کردید. زمانی که مدیر فروشگاه کارمندش را توبیخ کرد، انتظار داشت که او با «کودک» خود عذرخواهی کند و همین طورهم شد.
هر گفتگویی می تواند شامل یک رشته روابط متقابل مکمل باشد، در این صورت، در کل این زنجیره ارتباطی این احساس وجود دارد چیزی قابل پیش بینی رخ خواهد داد.
مدیر: «من هم فکر می کردم معذرت خواهی کنی، این هفته دفعه ی سومه.»
کارمند (مینالد): «من که گفتم متاسفم، آقای رئیس، به هر حال تو ترافیک مونده بودم.»
مدیر: «این مزخرفات را به من نگو باید زودتر حرکت می کردی،….».
مبادلاتی از این قبیل می تواند به گردابی ختم شود تا اینکه طرفین رابطه از این گرداب در آمده و تصمیم بگیرند که کار دیگری انجام دهند. این اولین قانون ایجاد رابطه است. تا زمانی که رابطه متقابل به شکل مکمل باقی می ماند، رابطه می تواند تا بی نهایت ادامه پیدا کند.
توجه داشته باشید که ما نمی گوییم ادامه خواهد داشت، بلکه میگوئیم می تواند ادامه داشته باشد. واضح است که هر گفتگویی بعد از مدتی خاتمه می یابد. ولی تا آنجائیکه روابط متقابل، مکمل باقی می مانند، در روند رابطه چیزی وجود ندارد که جریان روان محرک و پاسخ را بهم بزند.
روابط متقابل متقاطع
من از شما می پرسم «ساعت چند است؟» شما از جای خود بلند می شوید، صورتان سرخ می شود و فریاد میزنید: «ساعت! ساعت! ساعت رو از من نپرس! باز هم که دیر کردی! اصلا معلومه داری چکار میکنی؟»
من از بخش «بالغ» خودم چیزی از شما پرسیدم و شما با «بالغ» خود به آن پاسخ ندادید و بجای آن به طرف حالت نفسانی «والد» عصبانی خود رفتید. با این سرزنش مرا از «بالغ» خودم بیرون رانده و وارد «کودک» کردید. نمودار این رابطه متقابل برای تبادل بین ما دو نفر در شکل زیر مشخص شده است.
نمودار بالغ — بالغ، والد — کودک — رابطه متقابل متقاطع
این مثال، یک نوع رابطه متقابل متقاطع را نشان می دهد و از این جهت این گونه نامیده می شود زیرا که بردارها روی نموداری که چنین روابط متقابلی را نشان می دهد معمولا یکدیگر را قطع می کنند.
افزون بر این، وضعیت «متقاطع» توصیف مناسبی برای احساس این نوع روابط است، زیرا زمانی که شما با داد و فریاد رابطه مان را قطع می کنید، من احساس میکنم انگار شما جریان ارتباط بین ما را قطع کرده اید.
به زبان علمی، رابطه متقابل متقاطع، رابطه ای است که در آن بردارهای رابطه متقابل با یکدیگر موازی نباشند و یا اینکه از حالت نفسانی مورد خطاب پاسخ داده نشود.
نمودار «والد» — «کودک»، «بالغ» — «بالغ» — رابطه متقابل متقاطع
حال بیایید گفتگوی بین مدیر و کارمندی که دیر رسیده بود را بازسازی کنیم. کارمند از راه می رسد و مدیر با «والد» خود فریاد میزند. لیکن به جای ترسیدن و عذرخواهی، کارمند با ملایمت و اعتماد به نفس به رئیس نگاه می کند و با صدایی موزون پاسخ می دهد: «می توانم بفهمم که چقدر عصبانی هستید و می توانم درک کنم که چرا اینطور احساس می کنید، لطفا به من بگوئید که در این مورد چه کنم.» او محرک «والد» – « کودک» مدیر با یک پاسخ «بالغ» – «بالغ» قطع کرده است. ما این را در نمودار بالا می بینیم. یکبار دیگر پاسخ، جریان رابطه مورد انتظار را از جانب شخصی که محرک را فرستاده، قطع کرده است.
گاهی بهتر است که از الگوی کنشی تفصیلی استفاده کنیم تا ببینیم یک رابطه متقابل متقاطع هست یا نه. برای مثال:
باب (همانطور که روی صندلی لم داده): اوه، خسته شدم، دوست دارم پشتم را ماساژ دهی، اینکار را می کنی؟
جون (با صدایی خشن، اخم می کند و چشم غره می رود): «دیوونه شدی! فکر میکنی من وقت این کارها را دارم.»
نمودار ۶ – ۷ « کودک طبیعی» — «والد مهربان»، «والد مستبد» — «کودک مطیع» رابطه متقابل متقاطع
او به محرک «کودک» – «والد» باب یک پاسخ «والد» – «کودک» می دهد. در الگوی نوع اول، این رابطه متقابل ممکن است موازی به نظر آید، ولی عملا متقاطع حس می شود. ماهیت متقاطع بودن آن در نمودار بالا آشکار می شود جون به جای این که با «والد مهربان و تغذیه کننده» پاسخ دهد با «والد مستبد» خود پاسخ داده است و «کودک مطیع و سازگار» باب را به جای «کودک طبیعی» او مورد خطاب قرار می دهد.
منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)
ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…
دیدگاهتان را بنویسید