روابط متقابل همراه با پیامهای نهانی
روابط متقابل همراه با پیامهای نهانی
در یک رابطه متقابل همراه با پیامهای نهانی، دو پیام در آن واحد رد و بدل می شود. یکی از آنها پیامی روشن و واضح و پذیرا در سطح اجتماعی است. دیگری پوشیده و پنهان است و یا پیامی است که در سطوح روانشناختی قرار دارد. .
اغلب اوقات محتوای سطح اجتماعی این رابطه متقابل، «بالغ» به «بالغ» می باشد. در حالی که پیامهای سطوح روانشناختی نهانی آن معمولا «والد» به « کودک» یا «کودک» به «والد» است.
شوهر: «پیراهن مرا چکار کردی؟»
همسر: «آن را در کمد لباسها گذاشتم.»
اگر صرفا به کلمات توجه کنیم، خواهیم گفت این یک رابطه متقابل مکمل «بالغ» به «بالغ» است و در سطح اجتماعی همین طور هم هست. ولی حال بیایید همین گفتگو را با لحن صدا و ژستهای بدنی مورد توجه قراردهیم.
- شوهر (با خشونت، در حالی که لحن صدا در انتهای جمله بالا می رود، با عضلات چهره ای منقبض و با ابروهای بالا کشیده): «پیراهن مرا چکار کردی؟»
- همسر (با صدایی لرزان، در حالی که لحن صدایش بالا می رود، با شانه های خمیده، سر پایین افتاده، و از زیر ابروهای بالا رفته نگاه میکند): «آنرا در کمد لباسها گذاشتم.»
سطح روانشناختی به صورت موازی «والد» – «کودک» و «کودک» – «والد» در حال تبادل است. اگر پیامها را به صورت کلماتی که در این سطح منتقل شده اند بیان کنیم، به این صورت در می آید:
- شوهر: «تو همیشه وسایل منو بهم میریزی.»
- همسر: «تو همیشه با بی انصافی از من انتقاد می کنی.»
نمودار این رابطه متقابل در شکل زیر نشان داده شده است. ما محرکها و پاسخها را در سطح اجتماعی با بردارهای پر رنگ و با نام محرک اجتماعی و پاسخ اجتماعی می خوانیم. بردارهای نقطه چین نشانگر محرکها و پاسخهای سطوح روانشناختی نهانی هستند.
نمودار رابطه متقابل دو تایی با پیامهای نهانی: سطح اجتماعی
هر نوع رابطه متقابل همراه با پیامهای نهانی که در آن رابطه «بالغ» به «بالغ» یعنی پیامهای اجتماعی، تبادلات روانشناختی بین «والد» و «کودک» را بپوشاند، (به ندرت، «کودک» «کودک» یا «والد» «والد» ) یک رابطه متقابل دوگانه نامیده می شود.
اریک برن، نوع دیگری از رابطه متقابل با پیامهای نهانی را توضیح می دهد و آن را رابطه متقابل زاویه دار می نامد. گاهی ممکن است شما با یک محرک «بالغ» به «بالغ» در سطح اجتماعی مورد خطاب قرار دهم، ولی پیام نهانی «بالغ» من به «کودک» شماست. در این صورت امیدوارم که دعوت مرا بپذیرید و با «کودک» خود پاسخ دهید.
مثال ما در مورد فروشنده ای است که می خواهد یک مشتری را به قلاب بیاندازد و او را تحریک به خریدن کند.
- فروشنده: «البته این دوربین، بهترین نوع دوربین است ولی حدس میزنم که بیش از بودجه شما باشد.»
- مشتری (با غرور): «من می خرمش»
نمودار رابطه متقابل زاویه دار با پیامهای نهانی
نمودار رابطه متقابل در تصویر بالا زاویه بین بردار محرک اجتماعی – محرک روانشناختی را نشان می دهد که نام این رابطه متقابل از همین وضعیت گرفته شده است.ولی ممکن است تبادل طرفین شکل دیگری به خود بگیرد:
- فروشنده: … ولی حدس میزنم که بیش از بودجه شما باشد.
- خریدار: (متفکرانه): «خوب، حالا که اینرو گفتی، می بینم که درست میگی. این بیش از بودجه من است. به هر حال متشکرم.»
در اینجا مانور فروشنده در به قلاب انداختن «کودک» درون مشتری موفقیت آمیز نبوده است.
این مثال، نکته عمومی مهمی را در مورد روابط متقابل نشان میدهد. زمانی که من محرک یک رابطه متقابل را به شما وارد می کنم، هرگز نمی توانم شما را وادار کنم که به یک حالت نفسانی خاص بروید. بالاترین کاری که می توانم بکنم این است که شما را دعوت کنم که از آن حالت نفسانی خاص پاسخ دهید.
منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)
ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…
دیدگاهتان را بنویسید