روابط متقابل

روابط متقابل

فرض کنید که دارید یک کتاب را می خوانید و من وارد اتاق می شوم و میگویم «سلام، چطوری» شما به من نگاه می کنید و در جواب میگویید سلام. ما با این کار رابطه متقابل ساده ای را انجام داده ایم.

یک رابطه متقابل زمانی رخ می دهد که من به نوعی با شما رابطه برقرار کنم و شما هم به من جواب بدهید. به زبان علمی، شروع ایجاد رابطه محرک نامیده می شود و واکنشی که به این محرک داده می شود پاسخ نام دارد.

این به ما تعریفی علمی از رابطه متقابل، به عنوان محرک رابطه متقابل به اضافه پاسخ رابطه متقابل ارائه میدهد. اریک برن، رابطه متقابل را به عنوان «واحد اساسی برخورد اجتماعی» تعریف می کند.

من و شما ممکن است گفتگویمان را ادامه دهیم. در پاسخ به سلام شما، ممکن است بپرسم «آیا روز خوبی داشتی؟» و شما هم ممکن است جواب مرا بدهید. در این صورت ما زنجیره ای از روابط متقابل را داریم. پاسخ هر یک به عنوان محرکی برای دیگری عمل میکند. روابط بین افراد همیشه شکل چنین زنجیره ای از روابط متقابل را دارد.

در تحلیل روابط متقابل، ما از الگوی حالات نفسانی استفاده می کنیم تا بتوانیم توضیح دهیم که در روند روابط چه میگذرد.. 

نمودار رابطه متقابل مکمل «بالغ» به «بالغ»

روابط متقابل مکمل

من از شما می پرسم «ساعت چند است؟» شما در پاسخ می گویید «ساعت یک است.» ما تبادل اطلاعاتی این زمانی این مکانی را انجام می دهیم کلمات ما «بالغانه» هستند. لحن صدای ما و حالات بدنی ما حالت نفسانی بالغ» را تأیید می کنند. نمودار بالا این رابطه متقابل «بالغ به «بالغ» را به تصویر درمی آورد .پیکانها جهت هر رابطه را نشان می دهند. در زبان علمی، این پیکانها بردار نامیده می شوند.حرف «م» به جای محرک و حرف «پ» به جای پاسخ قرار می گیرد.

زمانی که از شما اطلاعاتی خواستم، در حالت نفسانی «بالغ» خود قرار داشتم ما این را با بردار «م» که از مربع «بالغ» در نمودار «والد»، «بالغ» «کودک» شروع می شود نشان می دهیم. قصد من این بود که این ارتباط را با «بالغ» خودتان بشنوید. بنابراین بردار به سمت «بالغ» در نمودار شما ظاهر می گردد.

با در نظر گرفتن پاسخ سنجیده شما که از «بالغتان» می آمد انتظار داشتید که من نیز با «بالغ» خود آن را دریافت کنم. بنابراین بردار پاسخ «پ»، ازمربع «بالغ» شما به مربع «بالغ» من می آید.

این یک نوع رابطه متقابل مکمل را نشان می دهد. ما اینگونه روابط متقابل را به شرح زیر تعریف میکنیم:

رابطه متقابل مکمل رابطه ایست که بردارهای رابطه متقابل با یکدیگر موازی باشند و آن حالت نفسانی که مورد خطاب قرار میگیرد همان باشد

نمودار رابطه متقابل مکمل «کودک»، «والد»

که پاسخ می گوید. ببینید این تعریف چگونه در رابطه «بالغ به «بالغ» که مثال زدیم کاربرد دارد. از آنجائی که رابطه متقابل مکمل، همیشه در نمودار، بردارهای موازی دارد، اغلب اوقات با نام رابطه متقابل موازی نیز نامیده میشود.

نموداردوم نوع دیگری از رابطه متقابل مکمل را نشان می دهد. این بار رابطۀ حالات نفسانی «والد» به «کودک» نشان داده شده است.

کارمند وارد فروشگاه می شود و مدیر فروشگاه می بیند که او ده دقیقه دیر کرده است. او به حالت نفسانی «والد» خود می رود و با خشم فریاد میزند: «باز هم که دیر کردی، اینطوری نمیشه» کارمند همانطور که در حالت نفسانی «کودک» خود می ترسد و سرخ میشود مِن و مِن کنان میگوید، «ببخشید. دیگه تکرار نمیشه.»

منظور مدیر فروشگاه از خشم «والدی» که نشان داد این بود که انگیزه یا محرکش به وسیله حالت نفسانی «کودک» کارمند شنیده شود. بنابراین بردار «م» از مربع «والد» او شروع می شود و به مربع «کودک» کارمند ختم می گردد. مطمئنا، کارمند به حالت نفسانی «کودک» خود می رود. عذرخواهی همراه با مِن و مِن او برای خشنودسازی «والد» مدیر است. این بابردار «پ» نشان داده شده است.

می بینید که این مثال هم با تعریف رابطه متقابل مکمل، مناسبت دارد.

ما می توانیم برای تحلیل تفصیلی بیشتر رابطه متقابل، از الگوی کنشی نیز استفاده کنیم. به عنوان مثال:

باب (همانطور که روی صندلی لم داده): اوه، خسته شدم، دوست دارم پشتم را ماساژ دهی، اینکار را می کنی؟

جون (با صدایی گرم و تبسمی ملیح و آغوشی باز): بله: با کمال میل.

رابطه متقابل آنها رابطه ای مکمل است. محرک از «کودک طبیعی» به «والد مهربان» است و پاسخ برگشتی از «والد مهربان» به «کودک طبیعی» است. (نمودار زیر)

نمودار  «کودک طبیعی» – «والد مهربان»، «والد مهربان» – «کودک طبیعی» — رابطه متقابل مکمل

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…