سومین قانون رابطه متقابل و رفتارهای غیر کلامی

سومین قانون ایجاد رابطه متقابل

سومین قانون اریک برن چنین می گوید: پیامد رفتاری یک رابطه متقابل با پیامهای نهانی در سطوح روانشناختی مشخص می شود نه در سطح اجتماعی. اریک برن تأکید بر این دارد که حتما در سطح روانشناختی مشخص می شود، نه این که ممکن است مشخص شود. او بر این باور است که وقتی افراد در دو سطح با یکدیگر رابطه برقرار می کنند، آنچه که عملا اتفاق می افتد همیشه پیامد آن پیامهای پنهانی است. اگر بخواهیم یک رفتار را خوب بفهمیم می بایست توجه کامل و خاص به سطح روانشناختی رابطه داشته باشیم.

به زبان تحلیل رفتار متقابل ما از این مسئله به عنوان «افکار مریخی» صحبت می کنیم. اریک برن یک مرد سبز رنگ و کوچک را به تصویر در می آورد که از کره مریخ به زمین فرود آمده است و آنچه را که روی کره زمین است مشاهده می کند. این شخص مریخی هیچگونه درک قبلی از معنای روابط ما ندارد. او به سادگی مشاهده می کند که ما چگونه رابطه برقرار می کنیم و سپس به رفتارهای بعد از این روابط توجه می کند.

تمرین کنید که آن مریخی باشید. همیشه از سطح روانشناختی و سطح اجتماعی آگاه باشید. ادعای قاطع برن را بررسی کنید. آیا باور او در این مورد که پیامدهای رفتاری همیشه در سطح روانشناختی مشخص می شود، درست است؟

روابط متقابل و رفتارهای غیر کلامی

در یک رابطه متقابل با پیامهای نهانی، پیامهایی که در سطح اجتماعی رد و بدل می شود به صورت کلامی است. برای این که در سطح روانشناختی، مانند آن مریخی فکر کنید باید به حرکات و رفتارهای غیر کلامی توجه کنید و آنها را مورد مشاهده قرار دهید. می توانید آنها را در لحن صدا، ژستها و حرکات، طرز قرار گرفتن و نمادهای چهره ای بیابید. افزون بر این، علائم ظریف تر دیگری وجود دارد که در نحوه تنفس، گرفتگی عضلانی، ضربان نبض، انبساط مردمک چشم، و میزان عرق کردن و غیره مشاهده میشود. ما پیامهای در سطح روانشناختی را به عنوان پیامهای پنهانی و سری قلمداد می کنیم. در واقع اینها به هیچ وجه جنبه سری ندارند البته اگر بدانید دنبال چه میگردید.  علائم و نشانه های رفتارهای غیرکلامی در اختیار شما هستند تا آنها را بخوانید.

بچه های کوچک این علائم و نشانه ها را می توانند به صورت شهودی بخوانند.

همچنانکه بزرگ می شویم به صورتی سیستماتیک و منظم یاد می گیریم که این حالات شهودی را مسدود نگه داریم. («عزیزم، بی ادبی است که به کسی خیره شوی.») برای اینکه بتوانیم از نظریه تحلیل رفتار متقابل بهتر و مؤثرتر استفاده کنیم، نیاز داریم که در توجه به علائم و نشانه های بدنی، خودمان را مجددا آموزش دهیم. شما با تشخیصهای رفتاری حالات نفسانی گامی مؤثر در این زمینه برداشته اید.

واقعیت این است که هر رابطه متقابلی دارای سطح روانشناختی از یک طرف و سطح اجتماعی از طرف دیگر می باشد. لیکن در یک رابطه متقابل با پیامهای نهانی این دو سطح با یکدیگر نمی خوانند و هماهنگی ندارند. پیامهایی که به وسیله کلمات منتقل می شوند پیامهای غیر کلامی را به صورتی غیر از آنچه که هست وانمود می سازند.

در مقالات قبلی آموختید که ناهماهنگی و ناهمخوانی یک اصطلاح علمی است برای این نوع ناهماهنگ بودن پیامها. اگر میخواهید مثل آن مریخی فکر کنید، تمرین کنید که این ناهماهنگی ها را مشاهده کنید.

این مطلب ما را به یک نکته اساسی و کلی دیگری رهنمود می سازد:

برای تحلیل دقیق هر نوع رابطه متقابل می بایست به همان اندازه که به کلمات اهمیت می دهید، رفتارها و نشانه های غیر کلامی را نیز در نظر بگیرید.

آن مثال را در مورد شوهری که از همسرش می پرسید که پیراهنش کجاست بیاد آورید. اگر صرفا به کلمات توجه کنیم، رابطه «بالغ» به «بالغ» است و لیکن اگر به رفتارها و نشانه های غیر کلامی توجه کنیم، بر عکس است. یک رابطه «والد» به «کودک» است. ما می توانیم همین کلمات را با یک سری رفتارهای غیر کلامی متفاوت دوباره مورد بررسی قرار دهیم تا بتوانیم هر بار رابطه متقابل متفاوتی ایجاد کنیم.

این تمرین را انجام دهید. درست همان کلماتی را به کار برید که بین زن و شوهر ردو بدل شد و دریابید که به وسیله رفتارهای غیرکلامی متفاوت چند نوع مختلف رابطه متقابل را می توانید بوجود آورید.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…