حالات نفسانی و فرامن، من، نهاد

حالات نفسانی و فرامن، من، نهاد

تقسیم بندی شخصیت به سه بخش مختلف به شکل الگوی حالات نفسانی ما را به باد الگوی سه بخشی مشهور دیگری می اندازد. زیگموند فروید به وجود سه نمود روانی یعنی فرامن، من و نهاد اعتقاد دارد.

واضح است که این دو الگو به یکدیگر شباهت دارند. در ابتدای امر والد شبیه فرامن قضاوت کننده است که مشاهده می کند، دستور میدهد، اصلاح و اعمال می کند و بالاخره تهدید می کند. «بالغ» شباهتهایی به واقعیت سنجی «من» دارد و «کودک» شبیه «نهاد» یعنی جایگاه غرایز و سائق های سانسور نشده، می باشد.

شباهت بین این دو الگو چندان شگفت آور نیست چنانکه اریک برن در ابتدا به صورت یک روانکاو فرویدی آموزش دیده بود. لیکن بعضی از مفسرین از این هم پیشتر رفته و بر این باورند که «والد»، «بالغ» و «کودک» که اریک برن پیشنهاد می کند، شکل ساده شده سه نهاد فرویدی است. در این مورد آنها در اشتباه هستند.

اریک برن در آثار اولیه خود برای نمایاندن تفاوت بین مدل خودش و مدل فروید با مشکل زیادی روبرو می شد. مهمترین نکته در اینجا این است که اولا حالات نفسانی «والد»، «بالغ» و «کودک» هر کدام به صورت نشانه ها و علائم رفتاری قابل مشاهده تعریف شده اند. در حالی که فرامن، من و نهاد مفاهیم کاملا نظری و انتزاعی هستند. شما نمی توانید به من نگاه کنید، یا به من گوش فرا دهید و سپس قضاوت کنید که آیا من در وضعیت فرامن خود هستم یا نه. ولی می توانید به سادگی به وسیله مشاهده دریابید که آیا من در حالت نفسانی والد خود هستم یا خیر.

افزون بر این، حالت نفسانی هر فرد با هویت خاص و ویژه خود او در ارتباط است، در حالی که سه نهاد روانی فروید شکلی کلی و عمومی دارد. زمانی که شخصی در حالت نفسانی «والد» خود قرار دارد، او به شکل یک «والد» همگانی عمل نمی کند. بلکه او رفتارها، افکار و احساسهای یکی از والدین خود یا جانشینان آنها را دوباره ظاهر می سازد، و وقتی که او در حالت نفسانی «کودک» خود قرار دارد، صرفا به شکلی کودکانه رفتار نمی کند، بلکه او رفتارهایی را ظاهر می سازد که در دوران کودکی خودش داشته است و با احساسها و تجربیات آن دوران همراه هستند.

حالات نفسانی «والد» «بالغ» و «کودک» هر یک به تنهایی از فرامن، من و نهاد تأثیر می پذیرند. اریک برن خاطر نشان می سازد زمانی که شخصی در حالت نفسانی «والد» خود است همه رفتارهای والدین خود را همراه با عقل و منطق و انگیزه ها نمایان می سازد حالات نفسانی «بالغ» و «کودک» به همین نحو عقل و منطق و انگیزه های خود را دارا هستند.

اریک برن نظریه خود را بر مبنای مدل روانشناسی فروید و با استفاده از نظریات پال فدرنا درباره ی حالات نفسانی خود یعنی حالات مشخصی که «خود» در زمان مشخص و معینی ظاهر می سازد، بنا نهاد. اریک برن سپس این نظریات را به صورت سه حالت نفسانی رفتاری قابل مشاهده تقسیم کرد و آنها را «والد»، «بالغ» و «کودک» نامید.

الگوی روانشناسی فروید (فرامن، من و نهاد) با الگوی حالات نفسانی («والد»، «بالغ» و «کودک») نظریه واحد و همسانی نیستند، و در عین حال با یکدیگر متضاد نیستند. آنها صرفا توصیف متفاوتی از شخصیت هستند.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…