تعریف حالات نفسانی

تعریف حالات نفسانی

 اریک برن یک حالت نفسانی را چنین تعریف کرده است: یک الگوی همسان از احساسها و تجربیاتی که مستقیما با یک الگوی همسان و هماهنگ رفتاری ارتباط داشته باشد.

«برن» در انتخاب لغات خیلی دقیق بود. ارزش آن را دارد که هم اکنون وقتی بگذاریم تا آن چیزی را که او توسط تعریفش به ما منتقل می کند، روشن سازیم.

ابتدا «برن» بر این عقیده است که حالات نفسانی به این صورت تعریف می شوند که هر یک تلفیقی از احساسها و تجربیاتی هستند که به صورتی همسان با یکدیگر قرار میگیرند.

به عنوان مثال، زمانی که جین متوجه شد دیر به جلسه می رسد، خاطراتی از دوران کودکی خود در رابطه با ترس از تنبیه شدن را تجربه کرد. چون این خاطره به یادش آمد احساس وحشت زدگی کرد. اگر شما راجع به این خاطرات از جین می پرسیدید او یقینا تجربه مجدد دوران کودکی خود را در این رابطه تأیید می کرد. او عواطف و هیجانات دوران کودکی را به همین نسبت تجربه می کرد. تمام خاطرات جین در رابطه با تجربیات دوران کودکیش به اضافه احساسهایی که با این تجربیات همراهند به عنوان بخش هایی از حالت نفسانی «کودک» جین تلقی می شوند.

سپس اریک برن اظهار می دارد که رفتارهای خاص هر حالت نفسانی به صورت همسان با یکدیگر پدیدار می شوند. اگر جین را پی در پی مورد مشاهده قرار دهیم، تأیید خواهیم کرد که او سه دسته علایم رفتاری متفاوت از یکدیگر را ظاهر می سازد. یک دسته از این رفتارها نشان دهنده «بالغ» او، دسته دیگر نشان دهنده «والد» او و دسته دیگ نشان دهنده «کودک» او هستند. هر یک از این علایم که یک گروه از رفتارها را تشکیل می دهند به طور همسان با یکدیگر ظاهر می شوند. تفاوتی همسان و روشن بین هر کدام از این گروهها با دیگری وجود دارد.

به عنوان مثال زمانی که چشمان جین از حدقه بیرون می آید، خیس عرق می شود، و ضربان قلبش تند می شود می توان پیش بینی کرد که دستانش را بالا آورده و روی دهانش می گذارد. این علایم رفتاری بخشی از گروه رفتاری هستند که حالت نفسانی «کودک» او را نشان می دهند. اگر جین را برای مدتی مورد مشاهده قرار دهیم، می توانیم فهرستی از دامنه رفتارهایی را تهیه کنیم که به آن گروه از رفتارها مربوط می شود. به عنوان مثال جین ممکن است گردنش را کج کند و پاهایش را تکان دهد و با صدایی بلند و لرزان صحبت کند.

به همین ترتیب می توانیم پیش برویم و فهرست مشابهی از رفتارهای همسانی که نشان دهنده حالت نفسانی «بالغ» و حالت نفسانی «والد» جین باشد تهیه کنیم.

حال به تعریف اریک برن برگردیم و بر این عبارت او تأکید کنیم که مستقیما ارتباط داشته باشد. اریک برن بر این عقیده است که وقتی من با احساسها و تجربیاتی که بیان کننده حالت نفسانی بخصوصی هستند، در تماس هستم، رفتارهایی را که بیان کننده همان حالت نفسانی است ظاهر میسازم. به عنوان مثال وقتی که جین خاطرات دوران کودکی خود را در رابطه با دیر رفتن به مدرسه و احساسهای وحشت زدگی که در آن زمان داشت تجربه می کند، او یک گروه از رفتارهایی را که یک کودک نشان میدهد ظاهر می سازد. رفتارها مستقیما مربوط به احساسها و تجربیات هستند و اینها با هم نمایانگر حالت نفسانی «کودک» جین هستند.

منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)

ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…