از مدیریت منابع انسانی چه می‌دانید؟ چرا شرکت‌ها به مدیریت منابع انسانی نیاز دارند؟
شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ امروزی، دیگر با روش‌ها سنتی اداره نمی‌شوند و برای پیشبرد صحیح کار شرکت در محیط رقابتی امروز، هر بخش از شرکت مدیر خاص خود را داشته و با هماهنگی و استراتژی خاصی پیش برده می‌شود. آنچه امروز قصد توضیح و بررسی آن را داریم، مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ است. مدیریت منابع انسانی فرآیند استخدام، انتخاب، آموزش کارکنان و شامل هر چیز مربوط به کارکنان و منابع انسانی شرکت، می‌شود. در ادامه این تعریف را بهتر شرح خواهیم داد، پس تا انتها با ما همراه باشید.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
مدیریت منابع انسانی شامل کارکردهای مدیریتی مانند برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل است، که شامل تهیه، توسعه و نگهداری منابع انسانی می‌شود. این مدیریت باعث دستیابی به اهداف فردی، سازمانی و اجتماعی می‌شود.
مدیریت منابع انسانی مبحثی چند رشته‌ای است که شامل مدیریت، روانشناسی، ارتباطات، اقتصاد و جامعه شناسی است. مدیر منابع انسانی، نیاز به روحیه تیمی و کار تیمی دارد و به عنوان بخشی سازمان یافته در یک سازمان، کلیه موارد مربوط به کارکنان را به عهده دارد و وظایف مختلفی از جمله: برنامه‌ریزی منابع انسانی، انجام تجزیه و تحلیل شغلی، استخدام و انجام مصاحبه شغلی، انتخاب منابع انسانی، تعیین جهت‌گیری، آموزش، جبران خسارت کارمندان، ارائه مزایا و مشوق‌ها به آن‌ها، ارزیابی عملکردشان، برنامه ریزی شغلی، کیفیت زندگی در محل کار، انضباط کارمندان، حفظ روابط صنعتی، مراقبت از رفاه کارمندان و مسائل ایمنی، برقراری ارتباط با کلیه کارمندان در تمام سطوح و حفظ آگاهی و پیروی از قوانین کار را بر عهده دارد.
کارمند بخش مدیریت منابع انسانی، یک فرد تمام وقت و متخصص در زمینه منابع انسانی است و باید برای هر ۱۰۰ کارمند، یک مدیر استخدام شود. نسبت واقعی مدیر به کارمندان، برای هر تجارتی می‌تواند بسته به عواملی مانند: درجه تمرکز منابع انسانی، توزیع جغرافیایی کارمندان، سطح پختگی کارکنان و پیچیدگی نسبی سازمان متفاوت باشد.
اهمیت نیروی انسانی چیست؟
پشت تولید هر محصول یا خدمات، ذهن، تلاش و وقت انسان (ساعت کار) وجود دارد. هیچ کالایی یا خدمتی بدون کمک انسان نمی‌تواند تولید شود. انسان منبع اساسی برای ساختن هر چیزی است. آرزوی هر سازمانی این است که افراد ماهر و شایسته‌ای داشته باشند تا سازمان کار خود را صحیح و بهتر انجام دهد.
در میان پنج بخش مدیریتی، یعنی کارکنان، پول، ماشین، مواد و روش‌ها، مدیریت منابع انسانی با اولین بخش، که کارکنان است، سروکار دارد. اعتقاد بر این است که در بین این پنج بخش، مدیریت کارکنان سخت‌ترین بخش است. چرا که هر کارمندی با دیگری متفاوت است و آن‌ها کاملاً متفاوت از بخش‌های دیگر هستند. به این معنا که، کارکنان، قدرت دستکاری دیگر بخش‌ها را دارند اما بخش‌های دیگر بی‌جان و انتزاعی هستند و قدرت تفکر ندارند و نمی‌توانند تصمیم بگیرند که چه چیزی برای آن‌ها مفید است.
چرا آن را مدیریت منابع انسانی می‌نامیم؟
انسان: به نیروی کار ماهر در یک سازمان گفته می‌شود. منبع: به دسترسی محدود یا کمیاب اشاره دارد. و مدیریت: چگونگی بهینه‌سازی و استفاده بهینه از این منابع محدود یا کمیاب برای رسیدن به اهداف سازمان است.
بنابراین، مدیریت منابع انسانی، برای استفاده صحیح از نیروی کار ماهر موجود و همچنین استفاده بهینه از منابع انسانی موجود در سازمان، منظور شده است. برای نمونه، صنعت ساخت‌وساز با کمبود جدی نیروی کار ماهر روبرو است. پیش بینی می‌شود طی یک دهه آینده از ۳۰ درصد فعلی، به سه برابر یعنی ۹۰ درصد برسد و به کارشناسان صنعت هشدار می‌دهد که بر بازدهی کلی بخش، تأثیر منفی خواهد گذاشت.
امروزه بسیاری از کارشناسان ادعا می‌کنند ماشین آلات و فناوری در حال جایگزینی با نیروی انسانی هستند و نقش یا تلاش آن‌ها را به حداقل می‌رسانند. با این حال، ماشین آلات و فناوری نیز توسط انسان ساخته شده‌اند و باید اداره شوند و یا حداقل تحت نظارت انسان باشند. و به همین دلیل است که شرکت‌ها همیشه در جستجوی حرفه‌ای‌های با استعداد، ماهر و واجد شرایط، برای توسعه مستمر عملکرد خود هستند.
بنابراین، انسان برای هر سازمانی، دارایی اساسی محسوب می‌شود، اگرچه امروزه بسیاری از وظایف به هوش مصنوعی واگذار شده است، اما هوش مصنوعی فاقد مهارت‌های قضاوت است که نمی‌تواند با ذهن انسان مطابقت داشته باشد.
به گفته فیزیکدان نظری، استفان هاوکینگ: «درحال حاضر اتوماسیون کارخانجات در تولید سنتی باعث کاهش شغل شده است و افزایش هوش مصنوعی احتمالاً این نابودی شغلی را در طبقات متوسط گسترش خواهد داد، و تنها نقش‌های سرپرستی، ایده پردازی و نظارتی باقی خواهند ماند.»
این واقعیت انکارناپذیر است که هوش مصنوعی، جایگزین انسان می‌شود. اما همه شغل‌ها را نمی‌توان به ربات‌ها واگذار کرد، به عبارت دیگر روبات‌ها محدودیت‌های خاص خود را دارند و همه نقش‌ها را نمی‌توان با آنان اداره کرد. اگرچه فیزیکدان نظری انگلیس، استفان هاوکینگ، معتقد به نابودی مشاغل طبقه متوسط به دلیل پیشرفت هوش مصنوعی بود، اما او احساس می‌کرد که بهره‌گیری از هوش طبیعی یا نیاز به استفاده از ذهن انسان در نقش‌های خاص، اجتناب ناپذیر خواهد بود.
تکامل مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی از مدیریت پرسنل شکل گرفته است که اولین سیستم مدیریتی بود که برای مدیریت کارمندان استفاده می‌شد. برای شناختن تحولات مدیریت پرسنل، باید قرن‌ها تحقیق روانشناسان بزرگ، راجع به رفتار انسان و پاسخ آن‌ها در موقعیت‌های خاص را بررسی کرد.
یکی از افرادی که این کار را انجام داد، التون مایو روانشناس اهل استرالیا بود، وی در سال ۱۹۲۴ آزمایشات زیادی را در مورد رفتار انسان در موقعیت‌های مختلف انجام داد. او به شدت به تعادل زندگی کاری برای بهبود بهره‌وری کارکنان اعتقاد داشت و تأکید می‌کرد که روابط انسانی، بر بهره‌وری کارکنان تأثیر می‌گذارد. سرانجام وی به عنوان پدر مدیریت منابع انسانی شناخته شد.
بیایید بازگردیم به ریشه‌های تکامل مدیریت پرسنل، رابرت اوون به عنوان خالق و مبدأ ایجاد اصلاحات در نحوه کار کارگران بود. وی این کار را در کارخانه‌های تولید پنبه خود پیاده‌سازی کرد. او یک اصل کاری به صورت: ۸ ساعت کار روزانه، ۸ ساعت استراحت و ۸ ساعت خواب ایجاد کرد. اوون اهمیت شرایط بهتر کار در محل کار و تأثیر آن بر بهره‌وری و کارایی کارگران را بررسی کرد. وی پس از ایجاد شرایط بهتر در محل کار، افزایش کارآیی و تغییر در بهره‌وری کارگران خود را مشاهده کرد. او در آن دوران قدیم بسیاری از روش‌های اجتماعی و رفاهی را برای کارگران خود اجرا می‌کرد و می‌دید کارگرانش خوشحال، با انگیزه و بهتر کار می‌کنند. بنابراین وی به عنوان پدر مدیریت پرسنل معرفی شد.
هدف از مدیریت منابع انسانی چیست؟
هدف از مدیریت منابع انسانی ایجاد شغل و برخورد با صاحب شغل (کارمند) است. برای انجام کار در سازمان، افراد باید شناسایی شوند. برای شناسایی شخص مناسب برای یک شغل خاص، باید فراخوان صادر شود که شامل شرح شغل (وظایف و مسئولیت ها) و مشخصات (مدارک دانشگاهی و صلاحیت‌های بدنی) باشد. برای تأیید صحت متقاضیان دعوت شده، آن‌ها باید با روش‌های انتخاب شخص مناسب، آزمایش شوند.
و سپس متقاضیان منتخب باید برای انجام وظایف و مسئولیت‌های خود، که در فراخوان ذکر شده بود، آموزش‌های لازم را ببینند. بعد از شروع به کار، ارزیابی عملکرد کارکنان باید بصورت مداوم انجام شود تا بدانیم که آیا کارکنان مطابق با استانداردهای مورد نظر تعیین شده توسط مدیریت، عمل می‌کنند یا خیر. بر این اساس، کارمندان باید به خاطر کارهایی که در سازمان انجام داده‌اند، پاداش داده شوند و ایمنی آن‌ها در کار، بر عهده مدیر منابع انسانی است.
ده مورد از مزایای مدیریت منابع انسانی عبارتند از:
- اثربخشی هزینه‌های صرف شده
- ایجاد رقابت بین کارمندان
- انسجام در عملکرد کارکنان
- اعتبار بیش‌تر سازمان
- ارتباط بهتر کارکنان و مدیران
- بروز خلاقیت کارمندان
- ایجاد مزیت رقابتی
- انتخاب بر اساس شایستگی
- امکان تغییر راحت کارکنان
- تعهد کاری بهتر
چرا مدیریت منابع انسانی برای همه مدیران مهم است؟
چرا این مفاهیم و تکنیک‌ها برای همه مدیران مهم است؟ شاید با پاسخ دادن به برخی از اشتباهات پرسنلی که نمی‌خواهید در هنگام مدیریت مرتکب شوید، جواب این سوال را بگیرید. به عنوان مثال، شما نمی‌خواهید:
- شخص اشتباهی را برای کار استخدام کنید
- گردش مالی بالایی را تجربه کنید
- به مخاطبان و مشتریان خود، کار بدی تحویل دهید
- وقت خود را با مصاحبه‌های بی‌فایده تلف کنید
- شرکت خود را به دلیل اقدامات تبعیض آمیز به دادگاه برسانید
- شرکت خود را متهم به اقدامات ناایمن کنید
- برخی کارمندان فکر کنند حقوق آن‌ها نسبت به حقوق دیگران، ناعادلانه است
- خسارتی برای عدم آموزش صحیح بپرازید
- برای اثر بخشی بهتر استراتژی‌ها، کار ناعادلانه‌ای مرتکب شوید
همانطور که می‌بینید، مدیریت منابع انسانی کارامد، می‌تواند تمامی این مسائل را حل و فصل کند.
چه کسی مسئولیت مدیریت منابع انسانی را بر عهده دارد؟
مدیر منابع انسانی، مسئول مدیریت منابع انسانی سازمان است. مدیر منابع انسانی، یک مدیر سطح بالا است که مسئول اجرای کلیه فعالیت‌ها و سیاست‌های منابع انسانی است. مسئولیت‌های اصلی مدیر منابع انسانی عبارتند از:
- ایجاد دانشی کامل از فرهنگ، برنامه‌ها و سیاست‌های شرکت
- فعالیت به عنوان عامل تغییر داخلی و مشاور
- فعالیت به عنوان متخصص و تسهیل‌کننده برای شروع تغییر
- تدوین استراتژی مدیریت منابع انسانی برای شرکت
- حفظ خطوط ارتباطی بین عملکرد مدیریت منابع انسانی و افراد و گروه‌های داخل و خارج از سازمان
- تسهیل و توسعه تیم‌های مختلف سازمانی و روابط کاری آن‌ها با سایر تیم‌ها و افراد
- تلاش و ارتباط با مردم و کارمندان
- تشخیص مشکلات و تعیین راه حل مناسب، به ویژه در حوزه منابع انسانی
- ارائه خدمات هماهنگی و پشتیبانی برای ارائه برنامه‌ها و خدمات مدیریت منابع انسانی
در انتها باید گفت که سازمان‌ها و شرکت‌ها، برای موفقیت و جلب رضایت مشتریان در دنیای رقابتی بی‌رحم امروزی، نیاز دارند تا برای تمامی بخش‌های شرکت، مدیر و تیم‌های ماهر و کارکشته‌ای را استخدام کنند و یکی از مهم‌ترین این تیم‌ها، تیم مدیریت منابع انسانی و مدیر منابع انسانی است.
دیدگاهتان را بنویسید