اختیار انتخاب کردن در رابطه متقابل
اختیار انتخاب کردن در رابطه متقابل
هیچ نوع رابطه متقابلی به خودی خود خوب یا بد نیست. اگر می خواهید یک جریان رابطه ای روان و قابل بیش بینی داشته باشید، روابط متقابل خود را به صورت موازی نگه دارید. اگر متوجه شدید رابطه شما با یک نفر اغلب متشنج و ناراحت کننده است، بررسی کنید و ببینید آیا شما و آن شخص بطور مکرر رابطه متقابل متقاطع دارید یا نه. اگر چنین است، ببینید که چگونه می توانید با اجتناب از رابطه متقابل متقاطع، تبادل رابطه ای خود را به صورتی روان و ملایم در آورید.
اما تصور کنید شخصی در اداره شما بسیار مشتاق است که فقط یک جریان ملایم و کسل کننده رابطه ای را با شما برقرار کند و یا این که همسایه شما تازه شروع کرده است به تعریف داستانهای هر روزه غم انگیز خود، آنهم زمانی که با آرامش قهوه خود را می نوشید. در این مورد شما می توانید با کمال میل این جریانهای رابطه ای را با انتخاب آگاهانه رابطه متقابل، قطع کنید.
استیفن کارپمن در مقاله ای تحت عنوان «اختیار در انتخاب»، این عقیده را بیان داشته است که ما می توانیم نوع رابطه متقابل خود را به هر شکل که می خواهیم انتخاب کنیم. بخصوص می توانیم راههای جدید ایجاد رابطه متقابل را انتخاب کنیم به نوعی که بتوانیم تبادلات معمول آزار دهنده و بسته با دیگران را در هم بشکنیم.
مری در محل کارش همیشه در حال عذرخواهی و یا توجیه کارهایش است. رئیس او طرف دیگر قضیه را با انتقاد دائم از او و گفتن این که کارها را چطور انجام دهد، کامل می کند.
- رئیس: «ببین، این گزارش رو باید در کاغذ کوچکتری تهیه می کردی».
- مری: «ببخشید، من دوباره اشتباه کردم.»
- رئیس: «خوب الان نمی تونی کاریش کنی، ولی من در این مورد برای همه یادداشت گذاشته بودم.»
- مری: «سعی می کنم این یادداشتها را بخونم ولی راستش رو بخواهی، انقدر سرم شلوغ بود که…»
به نظر می رسد هردوی آنها در این تنگنای «والد کنترل کننده و مستبد» – «کودک مطیع» گیر افتاده اند. اگر مری بالاخره تصمیم بگیرد که از این وضعیت خلاص شود، فکر میکنید انتخاب جدید او چگونه خواهد بود؟
کارپمن چنین می نویسد: «هدف این است که آنچه را که در جریان است تغییر دهید و از هر راهی که می توانید از این تنگنا رها شوید. بدین منظور باید شخص مقابل را از حالت نفسانی که در آن قرار دارد خارج، یا حالت نفسانی خود را تغییر دهید، یا این که هر دو کار را انجام دهید.» او چهار شرط را برای کارآیی این روش پیشنهاد می کند:
- یکی یا هر دو حالت نفسانی طرفین باید تغییر کند.
- رابطه متقابل باید متقاطع باشد.
- موضوع گفتگو باید تغییر کند.
- موضوع قبلی فراموش خواهد شد.
ما بر این باوریم که شرط اول و دوم فوق، شرط اساسی هستند. ما به دو وضعیت دیگر به عنوان وضعیتهای اختیاری اضافی نگاه می کنیم اگر چه آنها نیز کاربرد دارند.
رئیس: «تو باید این گزارش را در کاغذ کوچکتری می نوشتی.»
مری (وانمود می کند که از صندلی افتاده است. روی پشت خود روی زمین می خوابد و دستها و پاهایش را در هوا تکان می دهد: «ای وای! می خواهی بگی دوباره این کارو کردم؟ خدا خیرت بده رئیس می خواهی باهام چکار کنی؟»
رئیس: (از خنده روده بر می شود).
مری به جای این که با «کودک مطیع و سازگار» خود عذرخواهی کند، به شکل « کودک طبیعی» شاد و بازیگوش واکنش نشان می دهد. رئیس هم از این که مری او را تشویق می کند که به «کودک طبیعی» خود برود استقبال می کند.
ایجاد رابطه متقابل از طریق «کودک طبیعی» یکی از راههای ممکن است. البته مری ممکن بود از روش معمولی ایجاد رابطه متقاطع از طریق «بالغ» استفاده کند:
مری (قلم و کاغذ یادداشت را بر می دارد): «لطفا به من بگویید از این به بعد این گزارشها را روی چه اندازه کاغذی می خواهید.»
هرگاه احساس می کنید در زنجیره ای از روابط متقابل ناراحت و آزار دهنده گیر افتاده اید، شما اختیار آنرا دارید که با یکی از حالت نفسانی کنشی خود رابطه را متقاطع کنید، و نیز می توانید هر یک از آن پنج حالت نفسانی را در شخص مقابل مورد خطاب قرار دهید. کارپمن حتی بر این باور است که می توان از بخش های منفی تقسیم بندی حالات نفسانی همانند بخش های مثبت استفاده کرد. مری می توانست انتخاب کند که با بخش منفی «والد کنترل کننده و مستبد» خود و بخش منفی «والد کنترل کننده و سرکوبگر» رئیسش که او را تحقیر و سرزنش می کرد، رابطه را متقاطع کند.
رئیس: «تو باید از کاغذ کوچکتری استفاده می کردی.»
مری (سرش را بلند می کند، اخم می کند و با لحن خشنی میگوید): «صبر کن ببینم، تقصیر خودته، باید مطمئن میشدی که ما همه اینرو میدونستیم.»
پیشنهاد ما این است که در ابتدای تمرینات خود در مورد اختیار در انتخاب، از بخش های مثبت حالات نفسانی استفاده کنید. در هر صورت، از «بالغ» خود برای تشخیص این که چه نوع رابطه متقاطعی به احتمال قوی به شکلی مناسب و بی ضرر به نتایج دلخواه شما می رسد، استفاده کنید. شما هرگز نمی توانید تضمین کنید که رابطه متقاطع شما در بردن شخص مقابل به یک حالت نفسانی جدید موفق باشد. اگر موفق نبودند حالت نفسانی خود را تغییر دهید و رابطه متقاطع دیگری را برگزینید.
منبع: (تحلیل رفتار متقابل، یان استورات/ون جونز)
ادامه ی مقالات تحلیل رفتار متقابل را دنبال کنید…
دیدگاهتان را بنویسید